Mediation bij een arbeidsconflict

Vanaf eind juni mogen we weer naar kantoor. Maar het thuiswerkgebod heeft de gezonde ruimte voor conflicten tussen werkgevers en werknemers ook onder druk gezet. Sinds corona worstelen managers steeds vaker met de coaching van hun medewerkers en de begeleiding van organisatieprocessen.

Hoe effectief en efficiënt digitale vergaderingen ook mogen zijn, de organisatiecultuur, de sociale verhoudingen en omgangsvormen zijn wel veranderd. Niet voor niets wordt het gemis van de koffieautomaatgesprekken vaak genoemd. Sociale interactie is de smeerolie voor een plezierige werksfeer en voorkomt dat irritaties ontstaan en hoog oplopen.

Mediation als oplossing

Maar ook vóór corona gold dat waar mensen met elkaar samenwerken een arbeidsconflict kan ontstaan. Een arbeidsconflict kan zo hoog oplopen dat een oplossing ver weg is. Ruzies, een slechte werksfeer, elkaar mijden, groepsvorming tussen collega’s of pesterijen vormen helaas geen uitzondering. In eerste instantie wordt getracht weer tot elkaar te komen. En als ondanks alle goede bedoelingen, inzet en energie er geen oplossingen meer voorhanden zijn dan is mediation bij een arbeidsconflict dé oplossing.

Is het mogelijk om een conflict met de leidinggevende of die ene collega anders op te lossen dan via ontslag? Onze ervaring is dat dit heel goed mogelijk is. Sterker nog, in meer dan 90% van de gevallen wordt de kwestie opgelost.

Vanuit onze ervaring

Voorbeelden van arbeidsmediation waarmee wij in onze praktijk te maken krijgen zijn de volgende:

• Leidinggevende, medewerker,
• Werkgever, werknemer,
• twee collega’s onderling,
• een groepsmediation in een team,
• een mediation binnen de directie,
• een mediation tussen een directeur en een raad van toezicht,
• ambtenaar, overheid.

In de relaties die wij hierboven noemen is ten minste één van de twee partijen gebonden aan de samenwerking door een arbeidsovereenkomst of een aanstelling.

Ziekteverzuim tot gevolg

Ziekteverzuim kan uiteindelijk het gevolg zijn van een arbeidsconflict. Wij ervaren dat ongeveer 30% van het ziekteverzuim veroorzaakt wordt door conflicten op de werkvloer.

De werkgever wordt geconfronteerd met het doorbetalen van de loonkosten maar ook met zorgvragen als ‘hoe krijg ik mijn werknemer weer aan het werk’ en ‘hoe kan ik het productieverlies binnen mijn bedrijf opvangen’. De werknemer vraagt zich thuis af ‘hoe nu verder’ en ‘krijg ik ontslag?’. Hoe langer de afwezigheid duurt, hoe hoger de drempel wordt om de weg naar het bedrijf weer terug te vinden en te gaan werken, in hoogstwaarschijnlijk een nog steeds niet ontspannen sfeer.

De oorzaak van een arbeidsconflict

Slechte of onduidelijke communicatie is vaak de oorzaak van een arbeidsconflict. Meestal zijn we overtuigd van ons eigen gelijk maar de andere partij denkt daar net zo over en dus ontstaat er een conflict.

Wat de oorzaak van het conflict ook is, de mediator zorgt er voor dat het gesprek tussen beide partijen weer op gang wordt gebracht en leert beide ook anders naar het conflict te kijken.

Samen aan tafel, daar is moed voor nodig, de bereidheid er samen uit te komen en een wil om het conflict voor eens en voor altijd op te lossen. Wanneer die wil en bereidheid er is ontstaan aan de mediation tafel mooie en respectvolle oplossingen.

Wij zijn van mening dat mediation bij uitstek geschikt is voor arbeidsconflicten, omdat mediation er op gericht is dat jij en de andere partij tot een duurzame oplossing komen. Dat past bij de arbeidsverhouding, die gezien kan worden als een duurzame vertrouwensrelatie.

Mediation; een goed alternatief voor een juridische procedure

Succesvolle mediation leidt tot overeenstemming. Hierdoor hoeft er geen keiharde kostbare juridische strijd uitgevochten te worden. Op het moment dat partijen naar de rechter gaan, zullen persoonlijke belangen altijd bovenaan staan. Hierdoor zal er een winnaar of een verliezer zijn. Dit is het tegenovergestelde van mediation.

In veel situaties wordt direct gekozen voor de stap naar de rechter om daar het arbeidsconflict te beslechten. Naast de emotionele gevolgen, kost de gang naar de rechter veel tijd en is erg kostbaar. En dat is jammer vinden wij.

Wat is mediation bij een arbeidsconflict?

Mediation is gericht op een win-win situatie. Als verschillen zich ontwikkelen tot een arbeidsconflict, is mediation een aantrekkelijke mogelijkheid om het te herstellen.

Een voordeel van mediation bij een arbeidsconflict is dat mediation onderhandelingen vertrouwelijk zijn en dit nooit leidt tot een openbare uitspraak, terwijl een zitting bij de rechtbank vaak openbaar is.

Tevens is de duur van mediation, in tegenstelling tot de gerechtelijke procedure, een relatief kort proces. Mediation bij een arbeidsconflict kan sneller worden gerealiseerd.

Het grootste verschil is dat de mediator (in tegenstelling tot de rechter) geen beslissingsbevoegdheid heeft over de uitkomst van het arbeidsconflict. Hij is een neutrale derde die het gesprek tussen partijen begeleidt.

Met de hulp van mediation lossen de partijen, dankzij die bemiddeling, hun arbeidsconflict uiteindelijk zélf op. Wij ervaren dat vrijwel elk geschil één of meerdere oplossingen kent die voor beide partijen aanvaardbaar zijn. Ongeacht de aanleiding of het soort arbeidsconflict, is mediation een bruikbare en snelle methode om een passende oplossing te vinden.

Ook rechters die een arbeidsconflict ter behandeling krijgen, onderzoeken regelmatig of er al getracht is via mediation de zaak op te lossen. Indien dit niet het geval is kan de rechter alsnog adviseren via mediaton met elkaar in gesprek te gaan.

Exit mediation

Soms zijn de tegenstelling in een arbeidsconflict te groot om in mediation samen aan tafel te komen. Met hulp van een conflictcoach of -adviseur kunnen de mogelijkheden in een arbeidsconflict worden verkend en kan bijvoorbeeld naar mediation worden toegewerkt. Wanneer een voortzetting van de arbeidsrelatie geen reële optie meer is, kan wellicht exit-mediation een oplossing zijn.

Het doel van mediation is om partijen weer bij elkaar te brengen. Dit kan ook betekenen dat beide partijen juist zonder elkaar verder gaan. Als dit de enige oplossing is en beide partijen hier in overleg op uitkomen is het een succesvolle mediation geweest.

Mediation maakt het mogelijk dat medewerkers, leidinggevenden en professionals in organisaties weer regisseur worden in hun eigen arbeidsconflict.

Foto van : George Milton